05-03-2008

Geen reden tot (morele) paniek?

Op de opinie-pagina van Trouw trok de Utrechtse socioloog Cas Wouters een tijdje geleden van leer tegen de "morele paniek" rond de vertoning van de pornoklassieker Deep Throat door de publieke omroep. Hij vergeleek recente gevallen van morele paniek, zoals de discussie over breezerseks en groepsverkrachtingen, met de zorgen om de dansrage in de jaren twintig.

Wat hij bij zijn aandacht voor de overeenkomsten daartussen even vergat, is dat er nogal een verschil is tussen jezelf zorgen maken over dansen en jezelf zorgen moeten maken over zaken als groepsverkrachtingen. Feit is dat de morele paniekzaaiers waar Wouters met milde spot over schijft het historisch gelijk volledig aan hun zijde hebben gekregen.

Stel je eens voor dat een jongere van nu één van zijn voorouders uit het interbellum mee zou nemen naar de vleesmarkt die het hedendaagse uitgaansleven is. Die zou tot de conclusie komen dat de angst voor zedenverwildering van de morele paniekzaaiers van destijds volledig terecht was. We lachen om het feit dat mens zich destijds druk maakte om de dansrage omdat die ons, bekeken vanuit het heden, zo onschuldig lijkt.

Hetzelfde zien we als het gaat om de zorgen om het gedrag van voetbalsupporters. Toen voetbal in de jaren dertig opkwam als toeschouwerssport waren er personen die zich druk maakten om de emoties die deze sport bij supporters losmaakte, met name bij jongeren. Nu lachen om die zorgen en zien die periode als een tijd van volkomen onschuldig supporterschap. Waarom? Omdat wij in een wereld leven waar doden vallen bij supportersgeweld.

Kortom, wij lachen als een boer met kiespijn om de zorgen van die tijd. Op allerlei terreinen zijn de stoutste dromen van de morele paniekelingen van destijds vertroffen.

Het is goed om dat in het achterhoofd te houden, als er weer eens een sociale wetenschapper wordt opgevoerd met het riedeltje dat bezorgdheid over moreel verval van alle tijden is. Die redenatie miskent het feit dat daarmee de vraag of die zorgen terecht zijn volstrekt niet beantwoord wordt.