25-01-2008

Ten strijde tegen het vrije woord

Twan Huys heeft een stukje televisiegeschiedenis weten te schrijven. De aflevering van de Nova College Tour waarin Gerard Spong besloot om een student politicologie van de Universiteit van Amsterdam bij te staan in zijn dappere strijd tegen de vrijheid van meningsuiting zou voortaan op elke cursus televisiejournalistiek moeten worden besproken. Als voorbeeld van hoe het niet moet, welteverstaan, want zo'n sterk staaltje tendentieuze journalistiek kom je niet vaak tegen.

Wat wil het geval? De Nova College Tour is een programma waarin Huys, te gast bij een Nederlandse universiteit, ten overstaan van een publiek van studenten een bekende Nederlander interviewt. Tijdens de uitzending met Spong, opgenomen in een gebouw van de Universiteit van Amsterdam, kwam het gesprek op Pim Fortuyn. Gevraagd door Huys of Geert Wilders de natuurlijke opvolger van Fortuyn was, voelde de geïnterviewde zich geroepen om dat met wat ferme taal te ontkennen. Wilders maakte zich, anders dan Fortuyn, schuldig aan het "strafbaar aanzetten tot haat tegen moslims".

Die uitspraak ging al redelijk ver, maar het bleek nog maar een voorproefje. Een opmerking uit het publiek over het belang van vrije meningsuiting, was namelijk aanleiding voor Spong om volledig uit de bocht te vliegen. Het ontlokte hem een pedante preek waarin hij met verwijzingen naar de genocide in Rwanda en zelfs de Holocaust op de proppen kwam. De moraal van het verhaal: de Hutu-leiders en Joseph Goebbels maakten ook gebruik van "hun recht op vrijheid van meningsuiting".

Wat te doen om de naderende genocide door Wilders en de zijnen tegen de Moslims te voorkomen? Dat was "nogal simpel", verklaarde Spong met evidente zelfvoldaanheid, ter afsluiting van het staaltje morele zelfbevlekking dat hij zojuist te berde had gebracht, Wilders moest "gewoon" worden aangeklaagd voor aanzetten tot haat.

Timo Eekhoudt, dwaze provinciaal of hedendaagse Hannie Schaft?
Dwaze provinciaal of hedendaagse Hannie Schaft?

Zo simpel is dat blijkbaar nu ook weer niet, want de onverbeterlijke ijdeltuit werd prompt geconfronteerd met Timo Eekhoudt, een publiekslid dat zich beklaagde over het feit dat er maar niets gedaan werd met zijn aangifte tegen Geert Wilders wegens aanzetten tot haat. Spong had daar wel een verklaring voor. Het Openbaar Ministerie zou "een slappe troep" zijn, en "als de dood zo bang" voor het verwijt een politieke vervolging te voeren.

Daarmee leek de kous af en ging het gesprek over op een ander onderwerp. Tijdens het vragenrondje aan het einde van de uitzending kwam een student echter terug op de kwestie Wilders en vroeg zich af waarom Spong, gezien zijn felle taal eerder, eigenlijk niet het voortouw nam in de juridische strijd tegen Wilders. Als hij er zulke uitgesproken meningen op na hield, was het dan niet een beetje laf om zijn kwaliteiten als advocaat niet te benutten? Met in het achterhoofd wellicht de hoon en woede die Doekle Terpstra ten deel viel naar aanleiding van zijn oproep om het kwaad Wilders te bestrijden, trachtte Spong zich er nog gladjes onderuit te praten door te stellen dat dat zijn taak niet was. Als advocaat begon hij niet zelf zaken, maar wachtte hij op cliënten.

Helaas voor Spong was dat het moment waarop Huys elke pretentie van journalistieke objectiviteit overboord besloot te zetten. De presentator had zich al lichtelijk dubieus gedragen. Zo informeerde hij op een bepaald moment bij het publiek of er vragen waren over de "koran-flim", maar corrigeerde dat in één adem snel even tot het net iets tendentieuzer klinkende "anti-islam film". Toen Spong iets later even een beetje op zoek naar woorden leek en uiteindelijk nogal slapjes stelde dat Wilders "de hele samenleving op het verkeerde been zette", suggereerde Huys behulpzaam zijn gast het woord "gijzelt" als beter alternatief. Het waren maar kleinigheden, in ieder geval in vergelijking met de schaamteloze excercitie in volksmennerrij die hij ter afsluiting van de uitzending ten beste gaf.

Het lijkt misschien overdreven om over volksmennerrij te spreken, maar dat is toch echt wat er gedurende de laatste minuten van de uitzending voor de ogen van de kijker plaatsvond. Welk ander woord zou het spektakel kunnen beschrijven, van een presentator van een publieke omroep die spontaan besluit om het verzet tegen Wilders te organiseren, door Spong op te roepen om Eekhoudt pro-deo bij te staan en vervolgens ook nog even te trachten om andere publieksleden deel te laten nemen aan de aanklacht?

Spong denkt na over oproep voortouw te nemen in strijd tegen WildersEen beteuterde Spong overdenkt het verwijt van lafheid

Wat Spong bezielde is een interessante vraag, maar in de commotie besloot hij de uitdaging dan maar aan te nemen en nodigde Eekhoudt uit om hem zijn sofinummer en naam te faxen zodat ze aan de slag konden. Het leverde hem overdonderend applaus uit de zaal op, eindelijk iemand die bereid was de strijd aan te binden met de Geblondeerde Satan.

Toen het tumult bedaard was, leek Huys even een beetje beduusd.

"Dat is volgens mij nogal nieuws, als u pro deo de zaak tegen Geert Wilders gaat aanpakken. Dat betekent dat er juridisch wellicht iets gaat gebeuren."

"You bet your life," was het gespeeld laconieke antwoord.

Aangemoedigd door de flegamatieke houding van zijn gast, besloot de presentator er een schepje bovenop te doen.

"Heeft u meer mensen nodig, of is één genoeg?"

Zonder het antwoord van Spong af te wachten, nodigde Huys, die de smaak nu blijkbaar flink te pakken had, het publiek uit om op te staan als ze mee wilden doen met de aanklacht tegen Wilders. Het grootste deel van het publiek gaf gretig gehoor aan de oproep. Het was een moment om jezelf even in de arm te knijpen. Gebeurde dit nu echt?

Sta op als je Geert Wilders haat

"Geert Wilders, maak je borst maar nat?" vroeg Huys triomfantelijk.

"Als ik Geert Wilders was, zou ik een goede advocaat nemen," antwoordde Spong.

Het frappante is, dat noch Huys, noch de verantwoordelijke personen bij de omroepen die dit programma mogelijk maakten (NPS, NOS en VARA) zich blijkbaar realiseerden dat de normen van verantwoorde journalistiek op tamelijk bizarre manier overschreden werden. In plaats van de genante scène uit de uitzending te knippen, ging men met de zelf gecreëerde opstand tegen Wilders aan de haal. Die avond nog, werd een fragment van de betreffende aflevering van de Nova College Tour, die pas een dag later zou worden uitgezonden, vertoond in de reguliere uitzending van Nova en daarbij gnuivelend als amusant nieuwtje gepresenteerd. Vooral de gezichtuitdrukking van presentatrice Clarie Polak op het moment dat ze na afloop van het fragment nog even in beeld komt, zegt veel. Goedkeurend glimlacht ze over het jeugdig enthousiasme dat haar collega Huys met zijn ongehoorde staaltje van journalistiek activisme had losgemaakt.

Kind van de rekening zijn Spong en zijn naïeve cliënt, die ongetwijfeld snel zullen merken dat de rol van spreekbuis van het verzet tegen Wilders je behalve enthousiaste bijval onder linkse studentjes, ook minder plezierige reacties oplevert. Wat dat betreft kan Terpstra opgelucht ademhalen dat iemand Spong zo gek heeft gekregen om het stokje van hem over te nemen. Spongs ijdelheid zal hem er uiteraard van weerhouden te erkennen dat Huys hem een oor heeft aangenaaid en hij zal er het beste ook wel van weten maken. Als vooraanstaand lid van het kliekje mediageile strafpleiters dat bij voortduring loert op publiciteitgevoelige rechtzaken, zal de aandacht die deze zaak ongetwijfeld gaat trekken veel goedmaken.

Spongs cliënt Eekhoudt blijkt ondertussen het soort student politicologie te zijn waarin de Universiteit van Amsterdam zich specialiseert, een bespottelijke provinciaal die zichzelf in de grote stad de rol van radicaal heeft aangemeten en tijdens hoorcolleges, tot irritatie van zijn medestudenten, docenten lastig valt met citaten van Marx en Engels (anno 2008). Ziedaar de held van het moderne verzet, die door Spong wijselijk al een spreekverbod opgelegd heeft gekregen. Zou Eekhoudt ooit een probleemwijk van dichtbij hebben gezien, of weten hoe het is om te moeten toezien hoe agressieve migrantenjongeren in toenemende mate de sfeer in je buurt bepalen? De vraag stellen, is hem beantwoorden.

Het gezicht van zelfvoldaan links

En Huys? Voor hem lijkt er geen vuiltje aan de lucht te zijn. Hij noch zijn broodheren zijn zich van enig kwaad bewust. Ach, misschien moet Huys ook niet veroordeeld worden, maar juist gecomplimenteerd. Het was namelijk een heel bijzonder stukje televisie, zelden is het verraad van de maatschappelijke elite beter in beeld gebracht. Het enthousiasme waarmee de jonge garde ervan de rijen sloot tegen de spreekbuis van het plebs en de kleinburgerij, maakt duidelijk dat de multiculturele kliek zich weliswaar in het defensief bevindt, maar feitelijk ongebroken is. Niet dat het publiek een multicultureel karakter had, dat was zo blank dat niemand zou kunnen vermoeden dat er in dit land ondertussen hele wijken zijn waarin je nauwelijk nog een autochtoon gezicht tegenkomt. Hoe dan ook, de boodschap was duidelijk: mensen die soulaas verwachten van hun stem op Wilders, hoeven zich dan geen illusies te maken. Goedschiks of kwaadschiks zal de geest terug in de fles worden gedwongen.

Niet iedereen stond overigens op, dat moet gezegd worden. Laten we hopen dat de personen geen gehoor gaven aan Huys' oproep en gewoon bleven zitten toen de meerderheid van de aanwezigen opstond, dat niet deden uit apathie maar uit een iets beter ontwikkeld respect voor het vrije woord en een beter inzicht in de dieperliggende redenen dat zoveel mensen stemmen op politici als Wilders.

Relevante links:
- De volledige uitzending van Nova College TV
- Het Nova fragment

3 opmerkingen:

  1. http://www.campus.tv/index.php?action=showmovie&movieid=1068

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Geweldig stuk, Leo! Zeer geschikt voor Het Vrije Volk. Biedt het aan, zou ik zeggen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Goed geschreven. Welkom in de blogosphere.
    Hier wat link suggesties voor je nieuwe blog; een linkje teug is zo verzorgd en bevordert het bezoek.
    De godsdienst van de wrede
    JihadWatch
    Gates of Vienna
    Citaten uit en over de wereld van islam
    Nieuw Religieus Peil
    SIOE Nederland
    Grootinquisiteur

    BeantwoordenVerwijderen